عوارض بی خوابی و کم خوابی تهدید کننده سلامتی غیرقابل انکار است. مطالعات نشان داده اند که کم خوابی به میزان قابل توجهی به سلامتی، کارایی و سیستم ایمنی بدنتان آسیب می رساند تعبیر افراد از یک تخت خواب مطلوب به طرز فکر افراد بر می گردد و از فردی تا فرد دیگر متفاوت است ولی می بایست اطمینان حاصل کنید تختخوابی را دارید که درآن احساس راحتی و آرامش می کنید علاوه بر این، اختلال در خواب شبانه با ایجاد یک سری تغییرات هورمونی و نیز اشکال در سوخت و ساز طبیعی بدن می تواند زمینه ساز ابتلا به بیماری های چاقی، دیابت و حتی بیماری های قلبی را فراهم نماید. باید بدانید که اگر از بیماری هایی مانند چاقی و اختلالات خوردن رنج می برید و نیز در خوابیات مشکل دارید، می توانید عادات رفتاری خود را برای دستیابی به یک خواب بهتر شبانه تغییر دهید. ممکن است توانایی کنترل و یا محدود کردن تمام عواملی که با خوابتان مداخله دارند را نداشته باشید ولی می توانید یک سری عادات رفتاری که تقویت کننده خواب راحت شبانه هستند را در خود تقویت نمایید. اگر شما مشکلاتی را در خواب و یا به خواب رفتن تان دارید می توانیدد از توصیه های ذیل استفاده نمایید: ۱- هر روز در یک ساعت مشخص و مقرر به خواب بروید و از خواب برخیزید و حتی در تعطیلات نیز این ساعت ها را رعایت فرمایید. پیروی از یک برنامه مشخص به تقویت چرخه خواب و بیداری بدنتان کمک کرده و کمکتان می کند که شبها راحت تر به خواب بروید. ۲- قبل از خواب حجم زیادی از آب و غذا را مصرف نکنید. حداقل دو ساعت قبل از خواب، یک شام سبک را مصرف نمایید. اگر مستعد ابتلا به سوزش معده هستید از مصرف غذاهای پر ادویه و پر چرب که موجب تشدید سوزش معده و ممانعت از یک خواب راحت می شوند پرهیز نمایید. همچنین مقدار مصرف نوشیدنی ها را قبل از خواب محدود نمایید. مصرف مایعات بیش از حد می تواند موجب از خواب پریدن های مکرر در شب به منظور مراجعه به دستشویی گردند. ۳- از مصرف نیکوتین و مواد حاوی کافئین در بعد از ظهرها پرهیز نمایید. چرا که این موارد محرک هایی هستند که می توانند موجب بیدار نگه داشتن شما گردند. افرادی که سیگار مصرف می نمایند اغلب در شب ها دچار مشکلاتی هستند. سیگار کشیدن در تخت خواب نیز بسیار خطرناک است. از ۴ ساعت قبل از فرا رسیدن زمان مقرر خوابتان، از مصرف کافئین اجتناب نمایید. بدن شما کافئین را ذخیره نمی نماید ولی چندین ساعت زمان می برد تا اثرات مخرب کافئین در بدنتان از بین بروند. علاوه بر این نشان داده شده است که مصرف الکل نیز خواب راحت را مختل می نماید. ۴- فعالیت بدنی منظم داشته باشید. فعالیت بدنی منظم و به ویژه تمرینات هوازی می توانند به شما کمک نمایند که زودتر به خواب فرو روید و روند خواب شما را راحت تر نمایند. هر چند برای برخی افراد ورزش کردن درست قبل از خواب، ممکن است روند به خواب رفتن آنها را دشوار نماید. ۵- اتاق خواب خود را سرد، تاریک و راحت نگه دارید و اتاقی را فراهم کنید که برای خوابیدن ایده آل باشد . روشنایی، حرارت و رطوبت و صداهای اتاق خواب تان را بر اساس ترجیحات خود تطابق دهید. اگر نور به اتاق شما راه دارد و مانع خواب راحت در شما می گردد می توانید از پرده های تیره و چشم بند استفاده نمایید و یا اگر سر و صدایی شما را آزار می دهد می توانید از گوشی و صداگیر های مخصوص گوش استفاده نمایید. همیشه پتوی اضافه در اتاقتان داشته باشید و شرایط آب و هوایی اتاق را مناسب حال خود مهیا کنید. ۶- شب ها زود بخوابید: چرت زدن های روزانه می توانند از میزان خواب شبانه شما بکاهند لذا خواب روزانه خود را به نیم ساعت خواب در بعد از ظهرها محدود نمایید . اگر شب کار هستید و یا شیفت های کاری شبانه دارید در مواقع خواب اگر نور مانع خواب کافی در شما می شود پرده های پنجره را بکشید که نور آفتاب ( عاملی که ساعت طبیعی بدنتان را تنظیم می نماید) ، خواب شما را مختل ننماید. اگر روزها کار می کنید و شب ها می خوابید ولی بیدار شدن از خواب برایتان دشوار است ، پرده های پنجره را کنار بکشید و اجازه دهید که نور خورشید به بیدار شدن شما کمک نماید. ۷- تشک و بالش راحتی را انتخاب نمایید : تعبیر افراد از یک تخت خواب مطلوب به طرز فکر افراد بر می گردد و از فردی تا فرد دیگر متفاوت است ولی می بایست اطمینان حاصل کنید تختخوابی را دارید که درآن احساس راحتی و آرامش می کنید. ۸- یک جریان روتین و منظم از الگوی خواب را شروع نمایید . هر شب قبل از خواب یک فعالیت مشخصی را انجام دهید که جزئی از ساعت بدنتان گردد که به بدنتان اطلاع دهد زمان استراحت فرا رسیده است. برای مثال هر شب قبل از خواب یک حمام و یا دوش آب گرم بگیرید یا کتاب مطالعه کنید و یا به موسیقی ملایم گوش فرا دهید. انجام فعالیت های آرام بخش در نور کمتر نیز می تواند گذر بین بیداری و خواب را تسهیل نمایند. ۹- وقتی که خسته هستید به تخت خواب برونید و چرا غها را خاموش نمایید. اگر در طی ۱۵-۲۰ دقیقه پس از اینکه به تختخواب رفتید به خواب فرو نرفتید می بایست از رختخواب برخیزید و به کار دیگری بپردازید و هر زمان که خسته شدید مجددا به تختخواب باز گردید ، برای به خواب رفتن زیاد خود را آزار ندهید و خود را تحت فشار نگذارید چرا که تقلای بیش از حد و استرس، تنها از خواب شما ممانعت خواهند کرد. ۱۰- به عنوان آخرین راه حل اگر با روش های قبلی به موفقیت نرسیدید از قرص خواب استفاده نمایید : باید بدانید قبل از مصرف هر گونه داروی خواب آور با پزشک معالج تان مشورت نمایید. او می تواند به شما اطمینان بخشد که قرص ها اثر متقابلی بر روی دیگر داروهای مصرفی تان و یا شرایط بالینی تان نداشته باشند . همچنین پزشک معالج تان می تواند در تخمین بهترین دوز مصرف شما را یاری رساند . اگر تصمیم به ترک داروی خواب آور گرفتید می بایست دوز دارویتان را به تدریج کاهش دهید. اگر با مصرف داروی خواب آور احساس خواب آلودگی و گیجی در طی روز پیدا می کنید با پزشک معالج تان در مورد تغییر دوز داروها و یا عدم ادامه دادن مصرف دارو مشاوره نمایید. تقریبا اکثر افراد ندرتا دچار بی خوابی های شبانه می شوند ولی اگر مکررا مشکلاتی را در خواب تان دارید به پزشک مراجعه نمایید.
